Sau phiên khai mạc, Hội thảo “Quản lý và phát triển thành phố di sản Cố đô sở hữu danh hiệu UNESCO - Nhận thức lý luận, kiến tạo thể chế và hành động địa phương” tiếp tục diễn ra phiên chuyên đề do đồng chí Đoàn Minh Huấn, Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy và các đồng chí chủ tọa Hội thảo điều hành.

Đồng chí Bí thư Tỉnh ủy Đoàn Minh Huấn phát biểu tại phiên chuyên đề

Phát biểu mở đầu phiên chuyên đề, đồng chí Bí thư Tỉnh ủy Đoàn Minh Huấn nhấn mạnh: Ninh Bình lựa chọn con đường phát triển là xây dựng Đô thị di sản Cố đô với tư cách thể hiện sức mạnh kết hợp giữa bảo vệ di sản và các nguồn lực văn hóa trên cơ sở phát huy các giá trị di sản thế giới Tràng An là lợi thế căn bản, nguồn lực, động lực chủ yếu. Điều này không chỉ phù hợp với xu thế chung của thế giới mà còn thể hiện trách nhiệm của Ninh Bình cũng như Việt Nam trong việc bảo tồn các giá trị di sản; đồng thời khơi thông nguồn lực từ tài nguyên di sản phục vụ phát triển kinh tế, tạo sức hút, sức cạnh tranh quốc gia trên trường quốc tế.

Việc UNESCO công nhận Quần thể Danh thắng Tràng An là Di sản Văn hóa và thiên nhiên thế giới đồng nghĩa với việc trao cho Ninh Bình một “tấm vé thông hành” để kết nối với các đô thị sở hữu danh hiệu UNESCO trên thế giới, nhưng yêu cầu đặt ra cũng hết sức nghiêm ngặt. Chính vì vậy, trong quá trình phát triển chúng ta không đánh đổi bằng mọi giá để xây dựng “đô thị nén, đô thị bê tông”. Nếu chúng ta lựa chọn cách thức phát triển không đúng, phát triển nóng, lấn át sẽ dễ dẫn đến nguy cơ thôn tính một đô thị có lịch sử hàng ngàn năm tuổi.

Đặc biệt, trong phân loại đô thị tại Quy hoạch vùng đồng bằng sông Hồng đã xác định: Hà Nội là đô thị trung tâm “siêu đô thị” thì xung quanh đó cần tổ chức hệ thống đô thị vệ tinh, đô thị đối trọng. Ninh Bình với lợi thế về vị trí địa lý, lịch sử, văn hóa hoàn toàn có thể xây dựng một đô thị đối trọng, bổ sung, bồi đắp những thiếu hụt của “siêu đô thị” dựa trên giá trị về cảnh quan, sinh thái, môi trường, trong đó lấy du lịch, dịch vụ, văn hóa làm trọng tâm phát triển kinh tế; lấy kinh tế di sản làm trụ cột.

Đồng chí Bí thư Tỉnh ủy cũng cho biết, để định dạng kinh tế di sản đã có nhiều nhà khoa học, nhà quản lý đề cập đa chiều bao hàm tất cả các mặt văn hóa, kiến trúc với phương thức tiếp cận là công viên văn hóa di sản, bảo tàng văn hóa di sản, sinh trưởng hóa di sản, tài sản di sản. Điều này thể hiện giá trị vị thế của Ninh Bình trong tổng thể quốc gia. Mặc dù địa phương đã xác định được hướng đi, hành động căn bản để xây dựng Đô thị di sản Cố đô, tuy nhiên Ninh Bình rất cần được bổ sung đầy đủ về mặt lý luận để định hình rõ hơn về phương thức phát triển của loại hình Đô thị di sản Cố đô, từ đó các nhà quản lý, nhà khoa học đề xuất, kiến nghị cơ chế, chính sách, pháp luật phù hợp. Trên cơ sở đó khơi mở cho Ninh Bình những bước đi rõ ràng, vững chắc nhằm xây dựng hình mẫu kết hợp giữa bảo tồn, phục dựng và phát triển kinh tế di sản thúc đẩy tăng trưởng xanh.

Quang cảnh phiên chuyên đề Hội thảo quản lý và phát triển thành phố di sản Cố đô

Với các chuyên đề: Quản lý và phát triển thành phố di sản Cố đô sở hữu danh hiệu UNESCO - Nhận thức lý luận và kiến tạo thể chế, các tham luận, phát biểu, trao đổi, thảo luận bàn tròn của các chuyên gia, nhà khoa học, nhà lãnh đạo, quản lý đã nêu lên các quan điểm, nhận diện đặc trưng, cấu trúc, chức năng của đô thị di sản và kinh tế di sản đối với phát triển của đô thị Ninh Bình, chia sẻ các kinh nghiệm của quốc tế và khả năng áp dụng trong xây dựng đô thị di sản. Trong đó đều có chung nhận định Ninh Bình có rất nhiều tiềm năng, lợi thế, sự khác biệt để xây dựng đô thị mang đặc trưng riêng mà hiếm có đô thị nào trên thế giới và trong nước có được.

Hội thảo cũng gợi mở, làm rõ một số nội dung nhằm kết nối các giá trị không gian kiến trúc cảnh quan giữa di sản văn hóa và di sản thiên nhiên trong Quần thể Danh thắng Tràng An. Vấn đề xây dựng quy hoạch; xây dựng đô thị Ninh Bình gắn với bảo tồn và phát huy giá trị di sản hướng tới phát triển thành đô thị trực thuộc Trung ương. Những thách thức và định hướng chiến lược nhằm bảo tồn, chỉnh trang và phát huy giá trị bản sắc cho thành phố Hoa Lư tương lai trong đó đô thị hài hòa với thiên nhiên; lấy bảo vệ cảnh quan thiên nhiên là động lực phải được xác định là triết lý của Ninh Bình trong tương lai.

Đại biểu thảo luận tại phiên chuyên đề

Theo các chuyên gia, nhà khoa học, để phát triển đô thị tỉnh Ninh Bình trong tương lai cần hướng tới phát huy các giá trị di sản đặc thù và phát triển xanh, bền vững, phải gắn với du lịch. Đặc biệt là phải xây dựng được cơ chế chính sách đặc thù, vượt trội để phát triển tỉnh Ninh Bình trở thành Đô thị Di sản Thiên niên kỷ trực thuộc Trung ương; phải đảm bảo đúng nguyên tắc quy hoạch phát triển đô thị di sản trong trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa mà trước hết ở giai đoạn đầu khi hợp nhất thành phố Ninh Bình và huyện Hoa Lư.  

Xây dựng Ninh Bình thành đô thị di sản là một sứ mệnh lịch sử mang tính quốc gia, vì vậy bên cạnh sự cần thiết phải có nguồn lực, cơ chế, chính sách phù hợp thì hành động địa phương cũng giữ vai trò quyết định, nhất là trong hóa giải các mâu thuẫn, khó khăn, thách thức đặt ra đối với bảo tồn, phát huy di sản, phát triển du lịch bền vững trong quá trình mở rộng quy mô đô thị. Việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023 – 2025, áp dụng kết cấu hạ tầng xanh trong phát triển đô thị hay xây dựng, phát triển đô thị di sản “thông minh” cũng là những định hướng, giải pháp, cơ hội để góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, hướng tới mục tiêu xây dựng tỉnh Ninh Bình trở thành thành phố trực thuộc Trung ương vào năm 2035.

PN